Geopark Đerdap prvi je i jedini geopark u Srbiji. On u sebi čuva geološka, kulturna i nasleđa prirode koja su zbog svoje jedinstvene vrednosti, značaja i lepote pod strogom zaštitom.
Na samoj ivici Geoparka Đerdap 15km od magistralnog puta Beograd-Majdanpeknalazi nedaleko od istoimenog sela u severnom delu Homoljskih planina nalazi se jedna od najlepših i najznačajnih pećina u Srbiji, Ceremošnja.
Ceremošnja je rečna pećina iz čijeg bigra izvire Strugarski potok nakon svog podzemnog toka dugačkog skoro kilometar. Pećina zauzima zapreminu od čak 5.000m2 sa dužinom od 775,5m i površinom od 4.574m². Ulaz u pećinu koji se nalazi na visini od 532m ima trouglasti oblik sa visinom od 8m i bazom širokom 8,4m. Ceremošnja se sastoji od dva kanala, straiji – suvi i mlađi – rečni koji čine pet celina. Ulazni kanal, Arena, Ponorska dvorana, Andezitska dvorana i Južni kanal sačinjavaju ovu jedinstvenu pećinu.
Najatraktivniji deo pećine zasigurno je Arena u obliku anfiteatra čiji prečnik dostiže čak 50m a visina prelazi 20m. Tavanica i zidovi Arene ukrašeni su belim kristalnim kalcitom i stalkatitima od kojih su neki prozračni. Najjedinstevniji deo ove pećini ipak je takozvani podni nakit izgrađen od ksritala bele snežne boje. Od pomenutih statua ističu se Lepa Vlajna, Mladoženja, Drugovi, družina Babuna i okamenjeni Vodopad gde voda polako klizi niz stalagmitsku grupu.
Ovo nije kraj umetnosti koje je priroda stvorila u ovoj pećini. Pećinu krase i veliki blokovi obrušene tavanice koji su dobili nazive po planinama istočne Srbije kao i pećinski stub visok čak 7,5m kao i izvanredna akustičnost u Areni.
Veruje se da je još od davnina ova pećina bila utočište izbeglica i hajduka. Danas je ona otvorena za posetioce za koje postoji više planinsko-pešačkih staza. Posetioci mogu uživati u 520m kanala pećine što je više od 80%. U zmskom periodu temperature iznosi 6°C dok je u letknim mesecima ona nešto drugačija ali je vlažnost vazduha tokom cele godine ista, između 70% I 80%.
Ovaj projekat je sufinansiran iz Budžeta Republike Srbije – Ministarstvo kulture i informisanja. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
Izvor:Nacionalni park Đerdap Pamtivek prirode i čoveka, BEOGRAD 1996