Trajanova tabla danas je spomenik kulture koji krasi Đerdapsku klisuru i privlači veliku pažnju turistia koji tu prolaze. Ovaj rimski spomenik krije istoriju staru čak 2.000 godina. Geopark Đerdap prezentuje bogatu istoriju rimskog carstva a svakako najveće kulturno dobro među njima je Trajanova tabla.
Video: YouTube – Đerdap travel kanal
U prvom veku nove ere Đerdapom, tada delom Gornjem Mezije, vladalo je rimsko carstvo. Sa suprotne strane reke Dunav, ili Istar kako su je nazivali rimljani, vladali su Dačani. Reka bila njihova prirodna granica koja ih je delila.
U svojim spisima, rimljani su Dačane opisivali kao varvare i veliku pretnju. Međutim, želeli su njihove rudnike zlata. To je bilo dovoljno za otpočinjanje Dačkih ratova koji su trajali nekoliko decenija. Zbog ratnih dejstava pravljen je i čuveni “Via Danubius” put, koji je pratio reku Dunav.
Veliki problem u svajanju Dakije bio je upravo Dunav. Nikako nisu rimljani uspevali da prebace dovoljno vojske i Dačanski kralj Decebalus uspevao je godinama da im se suprostavi. Svesni su bili rimljani da im je potreban most na Dunavu, preko koga bi uspeli da prevezu više vojske na drugu stranu reke.
Imperator Trajan – lat. Marcus Ulpius Nerva Traianus (53.g. – 117.g.) dolaskom na vlast, ubrzao je gradnju puta kroz Đerdap i kod Kladova, tačnije sela Kostol, naredio da se sagradi most, koji će spojiti dve obale. Taj posao poveren je bio čuvenom arhitekti Apolodoru iz Damaska. Završetak čuvenog Trajanovog mosta, značio je i kraj Dačanskog kraljevstva.
U čast završetka puta i izgradnje mosta na Đerdapu, u klisuri Mali i Veliki Kazan isklesana je danas čuvena Trajanova tabla. Svedok istorije, ovaj spomenik kulture urezan je u stenu u dužini 3,40 i širini 1,75 metara. Sastoji se od šest redova ispisanih na latinskom koji su ukrašeni delfinima i ružama. Od šest redova danas je vidljivo nažalost samo tri a natpis u prevodu sa latinskog glasi:
“Imperator cezar, sin božanskog Nerve,
Nerva Trajan Avgust, pobednik nad Germanima,
veliki pontif, četvrti put postavljen za tribuna,
otac domovine, konzul po treći put,
planine je isklesao i postavio grede
od kojih je napravljen ovaj put”
Dodatni svedok ovih dešavanja je i čuveni Trajanov stub u Rimu, koji i danas možete posetiti. Na njemu (u spiralnom frizu dužine 200 metara) opisan je ceo pohod na Dačane. Sa plenom u zlatu i srebru, koji je doneo iz Dakije, Imperator Trajan promenio je potpuno izgled Rima i svakako ostao upamćen kao jedan od najvećih vojskovođa i osvajača.
Šezdesetih hodina prošlog veka krenula je izgradnja hidroelektrane Đerdap I pa je nivo vode u klisuri znatno porastao, a rimski put je bio potopljen . Da bi sačuvali ovaj 2.000 godina star spomenik kulture paralelno sa radovima na izgradnji hidroelektrane radilo se na premeštanju Trajanove table. Tabla je isečena iz stene i premeštena 21,5 metara iznad prvobitnog mesta pa je danas vidljiva samo sa reke.